تنکش صدا در انتشار جوّی، به عوامل مختلفی از جمله جنس زمین، دما و ویژگیهای جغرافیایی، بستگی دارد. در این پژوهش، انتشار صدا در جوّ بالای سطح زمین، مورد مطالعه قرار گرفته است. برای شبیهسازی سطح زمین، از الگوی چهار- شبهسنجهای (چهار- پارامتری) اَتِنبِرُو برای محاسبه مقاومتظاهری صوتی ویژه سطح زمین، بکارگیری شده است. ابتدا معادلات حاکم بر انتشار صدا و شیوه معادلات سهموی ارائه شدهاند. سپس با استفاده از روش شیوه تفارق متناهی (شتم- اِفدیاِم) اختلاف محدود و تقریب کرنک- نیکلسون، دستگاه معادلات جبری حاصل شد. دستگاه معادلات جبری توسط روش ماتریس سه قطری حل شد تا فشار صدا و تنکش صدا در دامنه محاسباتی ارزیابی شوند. پس از اعتبارسنجی شبیهسازی عددی، نتایج برای نیمرخ خطی و نیمرخ لگاریتمی سرعت صدا و در محدودهی بسامدی 10-100 هرتز، ارائه و مقایسه شدند. برای نیمرخهای سرعت صدای پیشگفته، دو حالت لحاظ شدند؛ اوّل، که ناحیه سایه نتواند وجود داشته باشد و دیگر که امکان تشکیل ناحیه سایه وجود داشت. در محدوده بسامد 40- 100 هرتز، تنکش صدایی بیش از 100 دسیبل برای حالت دوم، حاصل شد. در این شرایط با افزایش بسامد، تنکش افزایش یافت اما نوسانات بیشتری در تنکش مشاهده شدند. همچنین، برای سطح هموار زمین، با در نظر گرفتن نیمرخهای مختلف برای سرعت صدا، تنکش صدا مورد ارزیابی قرار گرفت. در انتها، اثرات ناهمواری سطح زمین در تنکش صدا با در نظر گرفتن نیمرخ لگاریتمی سرعت صدا، در بسامدهای مختلف بررسی شدند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
ریاضیات در صوتیّات دریافت: 1396/10/25 | پذیرش: 1396/11/17 | انتشار: 1396/12/28