فنّ تیکهنگاری صوتی (تص موسوم به اِیتی) یکی از روشهای نوآورانه پایش بهنگام رودخانهها است. در این مطالعه به معرفی و بررسی دقت اندازهگیری سرعت جریان با استفاده از دستگاه تیکهنگاری صوتی رودالی 50 کیلوهرتز مناسب برای رودخانههای کمعرض (اکثر رودخانههای ایران) و مقایسه عملکرد آن با دستگاههای تیکهنگاری صوتی رودالی 30 کیلوهرتز که در رودخانههای عریض مورد استفاده قرار میگیرد، پرداخته شده است. نتایج نشان دادند که دستگاههای تیکهنگاری صوتی ۳۰ و ۵۰ کیلوهرتزی در رودخانههایی با عرض ۴۰ متر، بهترتیب دقتی معادل ۴ و 2/5 سانتیمتر بر ثانیه دارند. همچنین در رودخانههایی با عرض ۱۰۰ متر، دقت اندازهگیری سرعت جریان بهترتیب ۲ و ۱ سانتیمتر بر ثانیه است. متعاقباً، در رودخانههایی با عرض ۲۰۰ متر، دقت اندازهگیری سرعت جریان آب بهترتیب ۱ و 0/7 سانتیمتر بر ثانیه به دست آمد. بنابراین، در فنّ تیکهنگاری صوتی با افزایش عرض رودخانه، دقت اندازهگیری جریان افزایش مییابد. اما محاسبات حداکثر مسافت انتشار صدا با فرض عدم وجود ذرات معلق در آب برای بسامدهای ۳۰ و ۵۰ کیلوهرتز بهترتیب تقریباً ۲۰۰۰ و ۱۲۰۰ متر بهدست آمد. براساس نتایج این مطالعه بهکارگیری دستگاه تیکهنگاری صوتی رودالی ۵۰ کیلوهرتز در رودخانههای با عرض بزرگتر از 40 متر توصیه میشود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
آوصوتیّات دریافت: 1398/7/15 | پذیرش: 1399/4/28 | انتشار: 1399/6/20